سرطان (تومور) کلیه:علائم و درمان
سرطان کلیه معمولاً در افراد بزرگسال بالاتر از ۶۰ یا ۷۰ سال رخ می‌دهد و در افراد کمتر از ۵۰ سال نادر است. انواع مختلفی از سرطان کلیه وجود دارد. این سرطان را اغلب می‌توان در صورتی که زود تشخیص داده شود، درمان کرد. اما اگر تا پس از پخش شدن به خارج کلیه تشخیص داده نشود، احتمالاً درمان امکان‌پذیر نخواهد بود.
در شرایط زیر باید به متخصص اورولوژی مراجعه کرد:
- وجود خون در ادرار: ممکن است در اثر عفونت، بزرگ شدن پروستات یا سنگ کلیه نیز باشد. همواره در صورت مشاهده خون در ادرار باید به پزشک مراجعه کنید.
- یک توده یا جرم در محدوده کلیه: بیشتر سرطان‌های کلیه کوچک‌تر از آن است که توسط شما یا پزشک تشخیص داده شوند. اما پزشک می‌تواند یک اسکن سونوگرافی انجام دهد تا احتمال سرطان را بررسی کند.
سایر علائم مهم عبارتند از:
- کاهش وزن
- دمای بالای بدن و تعریق بسیار شدید
- کمر درد در یک طرف بدن (در زیر دنده‌ها) که تسکین پیدا نمی‌کند.
- خستگی
- کاهش اشتها
- داشتن احساس وضعیت بهداشتی نامناسب
انواع
سرطان کلیه‌ای که مبتلا به آن باشید مشخص می‌کند که در چه نوع سلولی شروع شده است. دانستن این نکته به پزشک کمک می‌کند تا تصمیم بگیرد به چه درمانی نیاز دارید:
- سرطان سلول کلیوی
- سرطان سلول انتقالی کلیه یا حالِب
- تورمور ویلمز
درجات سرطان
درجه سرطان مشخص می‌کند که سلول‌های سرطانی تا چه حد شبیه به سلول‌های طبیعی هستند. این کار با مشاهده سلول‌های سرطانی در زیر میکروسکوپ انجام می‌شود:
- هرچه بیشتر شبیه به سلول‌های طبیعی کلیه باشند، درجه‌ی آن کمتر است.
- هرچه کمتر شبیه به سلول‌های طبیعی کلیه باشند، درجه‌ی آن بیشتر است.
سرطان‌های کلیه از ۱ تا ۴ درجه‌بندی می‌شوند. این درجه‌بندی سیستم فورمن نامیده می‌شود. سرطان‌های با درجه پایین کندتر رشد می‌کنند و احتمال گسترش آنها نسبت به سرطان‌های با درجه بالا کمتر است.
مراحل
- مرحله ۱: قطر تومور کمتر از ۷ سانتی‌متر است و کاملاً داخل کلیه می‌باشد.
- مرحله ۲: قطر تومور بیشتر از ۷ سانتی‌متر است و همچنان بطور کامل داخل کلیه است.
- مرحله ۳: تورمو تا غده فوق کلیوی یا یکی از رگ‌های اصلی مجاور رشد کرده است. بیشتر از یک غده لنفاوی مجاور حاوی سلول‌های سرطانی نمی‌باشد.
- مرحله ۴: تومور به بافت‌های اطراف گسترش پیدا کرده است: بیشتر از یک غده لنفاوری حاوی سلول‌های سرطانی است، یا تومور به بخش دیگری از بدن گسترش پیدا کرده است.
دلایل و عوامل خطر
- وزن و قد بدن
- سیگار کشیدن
- بیماری‌های کلیوی
- ژن‌های معیوب و بیماری‌های مادرزادی
- سابقه خانوادگی
- فشار خون بالا
- الکل
- سرطان تیروئید
- دیابت
- پرتودرمانی برای درمان سرطان
- هیسترکتومی
- داروهای مسکن خفیف
احتمال درمان
احتمال درمان سرطان و بهبودی بستگی به عوامل متعددی دارد: شرایط فردی، نوع سرطان، درمان و میزان آمادگی. آمارهای کلی موجود بر اساس گروه عمده‌ای از بیماران ارائه می‌شوند. به خاطر داشته باشید که این آمارها نمی‌توانند تعیین کنند که برای شرایط شما چه اتفاقی رخ می‌دهد. پزشک می‌تواند پیش‌بینی‌هایی را از نتایج درمان شما ارائه کند.
چه مواردی بر درمان شما تاثیر می‌گذارند؟
درمان شما بستگی به مرحله سرطان کلیه و زمان تشخیص آن دارد. این بدین معنی است که اندازه‌ی تومور چقدر است و تا چه حدی گسترش پیدا کرده است. درجه سرطان نیز بر نتیجه درمان تاثیر می‌گذارد. این درجه بدین معنی است که سلول‌ها در زیر میکروسکوپ چقدر غیر طبیعی می‌باشند. تومورهای با درجه پایین کندتر از تومورهای با درجه بالا رشد می‌کنند. درجه ۱ پایین‌ترین و درجه ۴ بالاترین حد است. عامل مهم دیگر وضعیت کلی شما می‌باشد. پزشکان روشی برای سنجش این حالت دارند که آن را وضعیت عملکردی می‌نامند. نمره صفر به این معنی است که شما کاملاً فعال هستید و کم و بیش در همان وضعیت پیش از بیماری قرار دارید. نمره ۱ به این معنی است که شما نمی‌توانید کارهای جسمی سنگین انجام دهید اما قادر به انجام هر کار دیگری می‌باشید. این نمره‌ها همچنان بسته به اینکه تا چه حد نیاز به کمک دارید بالا می‌روند.
نمره وضعیت عملکردی در سرطان کلیه مهم است زیرا سرطان می‌تواند موجب علائم عمومی مانند موارد زیر شود:
- درجه حرارت بالا (تب)
- کاهش وزن
- خستگی شدید
درمان افرادی که دارای این علائم نمی‌باشند در مقایسه با کسانی که مبتلا به این علائم هستند، چشم‌انداز بهتری دارد. وضعیت عملکردی در اثر این علائم تغیر می‌کند.
تشخیص
آزمایش‌های تشخیصی
ممکن است یک یا چند آزمایش زیر را انجام دهید تا سرطان کلیه تشخیص داده شود:
- سونوگرافی: در سونوگرافی از امواج صوتی با فرکانس بالا برای تصویربرداری از اندام‌های داخلی بدن استفاده می‌شود.
- سی تی اوروگرام: ممکن است یک سی تی اسکن از سیستم ادراری شما انجام شود که به آن سی تی اوروگرام گفته می‌شود.
- سیستوسکوپی
آزمایش‌های تشخیص مرحله بیماری
ممکن است در صورت تشخیص سرطان کلیه یک چند آزمایش زیر تجویز شود. این آزمایش‌ها می‌توانند مرحله سرطان را برای پزشک مشخص کنند. مرحله سرطان، بزرگی تومور و شدت گسترش آن را تعیین می‌کند.
- عکسبرداری از قفسیه سینه با اشعه ایکس: این آزمایش برای کنترل وضعیت کلی سلامتی انجام می‌شود و تضمین می‌کند که شما به اندازه‌ی کافی برای انجام یک درمان خاص سالم هستید.
- سی تی اسکن: سی تی اسکن اندازه تورمور و محل آن را نشان می‌دهد.
- ام آر آی: ممکن است برای کنترل اندازه و محل تومور از آزمایش ام آر آی استفاده شود.
- اسکن استخوان
- نمونه‌برداری از کلیه
- آزمایش عروق خونی
درمان
نوع درمان مورد نیاز بستگی به مرحله و نوع سرطان کلیه دارد. برخی از تومورهای کوچک کلیه ممکن است بلافاصله نیاز به درمان نداشته باشند.
نظارت بر سرطان
پزشک ممکن است پیش از توصیه درمان برای مدتی بر تومور کوچک کلیه نظارت کند.
تصمیم‌گیری برای درمان
با توجه به گزینه‌های درمانی پیش رو، پزشک می‌تواند درباره‌ی درمان مناسب برای شما تصمیم‌گیری کند.
جراحی
جراحی درمان اصلی برای سرطان کلیه‌ای است که به سایر بخش‌های بدن گسترش پیدا نکرده باشد.
- برداشتن تمام یا بخشی از کلیه: عمل جراحی جهت برداشتن بخشی از کلیه (نفرکتومی جزئی) یا تمام کلیه (نفرکتومی رادیکال).
- مسدود کردن جریان خون به تومورها: درمان برای مسدود کردن جریان خون به تومور، آمبولیزاسیون شریانی نامیده می‌شود. در صورتی که شرایط بیمار برای انجام جراحی جهت برداشتن تمام یا بخشی از کلیه مساعد نباشد، می‌توان این روش را انجام داد.
- جراحی برای برداشتن تومورهای ثانویه: جراحی برای سرطان کلیه‌ای که به دیگر بخش‌های بدن گسترش پیدا کرده باشد گاهی اوقات قابل انجام است. این جراحی بسیار تخصصی است.
سرما درمانی
سرما درمانی یا کرایوتراپی سلول‌های سرطانی را با منجمد کردن آنها از بین می‌برد. این روش می‌تواند سرطان‌های کلیه‌ی کوچک را در مراحل اولیه درمان کند. پزشک سوزن‌های ریزی را از طریق پوست وارد ناحیه‌ی سرطانی می‌کند. سوزن‌ها با استفاده از نیتروژن مایع سلول‌های سرطانی را منجمد می‌کنند. این سلول‌ها از بین رفته و سلول‌های طبیعی جایگزین آنها می‌گردند. این درمان جراحی سرمایشی یا تخریب سرمایشی نیز نامیده می‌شود. همچنین گاهی اوقات کرایوتراپی از راه پوست نیز نامیده می‌شود.
درمان رادیوفرکوئنسی
در درمان رادیوفرکوئنسی (RF) از امواج صوتی برای کشتن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. رادیوفرکوئنسی نوعی انرژی الکتریکی است که تومور را داغ کرده و سلول‌های سرطانی را می‌کشد.
پرتو درمانی
در پرتو درمانی از امواج با انرژی بالا شبیه به اشعه ایکس برای کشتن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. این روش زیاد برای درمان سرطان کلیه مورد استفاده قرار نمی‌گیرد.
شیمی‌درمانی
شیمی‌درمانی معمولاً برای اغلب انواع سرطان کلیه استفاده نمی‌شود. در صورت داشتن سرطان سلول انتقالی کلیه ممکن است این درمان انجام شود.
مراقبت پس از درمان
پس از درمان بطور منظم معایناتی جهت بررسی علائم بازگشت یا گسترش سرطان انجام می‌گیرد.